Witam w kolejnym tekście ze stałej serii (dwa poprzednie odcinki tutaj). Jej autor Jacek Franek przygotowuje krótkie, comiesięczne teksty z jubileuszami dotyczącymi branży transportowej. Tym razem będzie to edycja grudniowa, a wśród obchodzących urodziny pojazdów mamy między innymi pierwszą powojenną ciężarówkę z Polski.
54, 10 oraz 6 lat temu: Mercedesy z Aksaray
Historia Mercedesów w Turcji rozpoczęła się 54 lata temu. 3 grudnia 1966 r. podjęto decyzję o utworzeniu fabryki autobusów, choć przyszłościowo zakładano też montaż ciężarówek. W 1967 roku powstał Mercedes-Benz Türk, czyli Mercedes-Benz Turcja i rozpoczęła się produkcja w Stambule we współpracy z Otomarsan (Otobüs ve Motorlu Araclar Sanayi). Stworzenie własnej fabryki w Aksaray zostało zaplanowane w 1984 roku, w celu produkcji samochodów ciężarowych Mercedesa i Unimogów, jak również montowania silników i osi. Produkcja seryjna ciężarówek rozpoczęła się w 1986 r., a w 2001 fabryka rozpoczęła ich eksport. 8 grudnia 2010 roku w Aksaray ruszyła produkcja Actrosa, a po blisko 4 latach – 2 grudnia 2014 roku – bramy fabryki opuściła ciężarówka numer 200 000. Był to Axor przeznaczony na rynek turecki. Obecnie w Aksaray odbywa się produkcja Actorsów najnowszej generacji, przeznaczonych także na rynek Unii Europejskiej (więcej na ten temat w tym artykule).
72 lata temu: pierwszy Star
15 grudnia 1948 roku pierwszych pięć egzemplarzy Stara 20 zaprezentowanych zostało w czasie kongresu zjednoczeniowego PPS i PPR (powstała wtedy PZPR), który odbył się w Warszawie. Decyzja o skonstruowaniu i produkcji nowej polskiej ciężarówki zapadła na najwyższym szczeblu państwowym już w kwietniu 1946 roku, a 19 czerwca 1948 roku zaprezentowano w Warszawie prototyp i podjęto decyzję o produkcji w dawnych Zakładach Starachowickich, na bazie których powstała później Fabryka Samochodów Ciężarowych Star. Jeszcze w 1948 roku wyprodukowano około 10 sztuk tego auta. W 1949 roku wykonano 245 Starów 20, w 1950 – 782, w 1951 – 2568, a najwięcej Starów 20 zmontowano w 1956 r.– 7700 sztuk. Ogółem powstało około 50 000 tych ciężarówek, razem z podwoziami do zabudowy. Produkcję Stara 20 zakończono w 1957 r. Atrakcją dla miłośników polskiej motoryzacji może być kartonowy model Stara 20 wykonany przez firmę Modelik w skali 1:25.
Link do kupienia modelu oraz jego zdjęcie:
74 lata temu: narodziny marki TAM
31 grudnia 1946 r. w Mariborze, w ówczesnej Jugosławii, prezydent Josip Broz Tito podpisał dokumenty powołujące do życia fabrykę ciężarówek TAM. Tito podpisał dekret o zmianie profilu produkcyjnego fabryki silników lotniczych na fabrykę samochodów, która otrzymała nazwę Tovarna Avtomobilov Maribor, czyli w skrócie TAM. Produkcja samochodów rozpoczęła się już w 1947 roku. Pierwszym modelem był TAM Pionir o ładowności 3 ton, wytwarzany na licencji czechosłowackiej Pragi. Do 1962 r. w Mariborze wyprodukowano 17 164 sztuki tych ciężarówek. W połowie lat 90. XX wieku TAM wpadł w kłopoty finansowe. Przedsiębiorstwo uległo przekształceniom własnościowym i w XXI wieku specjalizuje się tylko w produkcji autobusów, m.in. elektrycznych oraz lotniskowych. W swej historii TAM współpracował z takimi firmami jak KHD, MAN, Iveco, a w zakresie autobusów też z Neoplanem.
