W ramach dostosowywania się do Pakietu Mobilności, Polska dołącza do krajów, które będą wymagały delegowania zagranicznych kierowców ciężarówek. Zmiany te dotkną przewoźników chcących wykonywać od nas przerzuty lub jeżdżących u nas na zasadzie kabotażu. Więcej na ich temat opowie poniższy tekst, który przygotowała Ewa Sławińska-Ziaja, Radca prawny w Trans Lawyers Kancelaria Prawna w Trans Lawyers Kancelaria Prawna:
W dniu 28 lipca 2023 r. Prezydent podpisał ustawę o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym. Ustawa częściowo wejdzie w życie po 14 dniach od opublikowania w Dzienniku Ustaw, tj. 18 sierpnia 2023 r. Jakie zmiany czekają branżę transportową w związku z uchwaleniem nowego prawa?
Ustawa ukazała się już w Dzienniku Ustaw. Przepisy ustawy stanowią przede wszystkim implementację unijnych dyrektyw dotyczących delegowania zagranicznych kierowców, składających się na tak zwany Pakiet Mobilności, co stanowi wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2020/1057 z dnia 15 lipca 2020 r.).
W ramach nowelizacji zmieniono szereg ustaw, w tym ustawę o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, o podatku dochodowym od osób fizycznych, o transporcie drogowym, o czasie pracy kierowców, ustawę z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy, o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług, o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi (SENT) oraz ustawę o tachografach.
Przepisy nowej ustawy będą miały zastosowanie do przewoźników drogowych, którzy mają siedzibę w innym państwie i kierują tymczasowo kierowcę będącego jego pracownikiem do pracy na terytorium Polski, w związku z realizacją usługi transportu drogowego.
W ramach ustawy określono najważniejsze zasady dotyczące:
- delegowania kierowców w transporcie drogowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- kontroli przestrzegania przepisów o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz realizacji obowiązków informacyjnych związanych z delegowaniem kierowców;
- kontroli drogowej delegowania kierowców w transporcie drogowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- współpracy między Inspekcją Transportu Drogowego oraz Państwową Inspekcją Pracy w zakresie przekazywania informacji związanych z delegowaniem kierowców w transporcie drogowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- współpracy z właściwymi organami innych państw członkowskich dotyczącej delegowania kierowców w transporcie drogowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i z tego terytorium;
- postępowania związanego z nakładaniem kar za naruszenie przepisów.
Podstawowym obowiązkiem zagranicznego przewoźnika delegującego będzie zgłoszenie kierowcy przez system informatyczny IMI – został wdrożony w ramach Pakietu Mobilności i pozwala na delegowanie kierowców na terenie całej Unii Europejskiej. Zgłoszenia należy dokonać najpóźniej w momenciu rozpoczęcia pracy przez delegowanego kierowcę, poprzez złożenie odpowiedniego wniosku na elektronicznym formularzu dostępnym w systemie IMI. Pracodawca musi też zapewnić, aby kierowca posiadał określone dokumenty w postaci elektronicznej lub papierowej:
- kopia zgłoszenia oddelegowania,
- listy przewozowe potwierdzające wykonanie usług transportowych na terenie Polski, a także listy przewozowe z których wynika, że możliwe jest wykonanie tego rodzaju, przewozu kabotażowego, zgodnie z przepisami Rozporządzenia UE nr 1072/2009,
- zapisów z tachografu.
W ramach nowelizacji przewidziano, że w wypadku wykonywania usług transportu kabotażowego, jeśli przedmiotem przywozu są towary wrażliwe zagraniczne firmy są zobowiązane przed rozpoczęciem przewozu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zgłosić taki przewóz w systemie SENT i uzyskać dla niego numer referencyjny. Co więcej, w ustawie o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi przewidziano zmiany polegające na zmianie okresu przechowywania dokumentów dotyczących zgłoszenia wykonywania międzynarodowego przewozu drogowego rzeczy oraz zgłoszenia wykonywania przewozu kabotażowego rzeczy – z 5 lat na 2 lata, a także przewiduje możliwość udostępnienia danych dotyczących przewozu towarów wrażliwych w formie teletransmisji dodatkowym organom (urzędowi obsługującemu ministra do spraw transportu, Policji, Inspekcji Transportu Drogowego, Straży Granicznej). Nowe przepisy przewidują też, że zwrot środka transportu w przypadku transportu międzynarodowego nie może nastąpić przed dopełnieniem przez przewoźnika drogowego obowiązku zgłoszenia takiego przewozu i uzyskaniu dla niego numeru referencyjnego oraz przedstawieniem prawidłowo wypełnionego wymaganego zezwolenia na wykonywanie międzynarodowego przewozu drogowego rzeczy, a w przypadku transportu kabotażowego – przed dopełnieniem przez przewoźnika drogowego obowiązku zgłoszenia takiego przewozu i uzyskaniu dla niego numeru referencyjnego.
Ustawa zawiera też liczne wyłączenia podmiotowe dotyczące rodzaju kierowców do których nie będzie mieć zastosowania (np. delegowanych do pracy w oddziale, zatrudnionych przez agencję pracy tymczasowej, pochodzących z Konfederacji Szwarcjarskiej) oraz wyłączenia przedmiotowe w zakresie niektórych rodzajów usług transportowych wykonywanych na terenie Polski (nie stosuje się do tranzytu, przewozu dwustronnego, etc.).
Co istotne, przepisy określają także obowiązki przewoźników z państw poza UE w zakresie delegowania kierowców. Wynika to z faktu, że w art. 1 ust. 10 dyrektywy 2020/1057 wskazano przedsiębiorstwa transportowe mające siedzibę w państwie niebędącym państwem członkowskim UE nie mogą być traktowane w sposób bardziej uprzywilejowany niż przedsiębiorstwa mające siedzibę w państwie członkowskim, w tym w trakcie wykonywania przewozów na podstawie umów dwustronnych lub wielostronnych przyznających dostęp do rynku unijnego lub jego części. Dlatego ustawa przewiduje m.in obowiązek przesłania na żądanie organu przez przewoźnika z państwa trzeciego dokumentacji dotyczącej wynagrodzenia kierowcy oraz warunków jego zatrudnienia (art. 14).
