Witam w kolejnym tekście ze stałej, rocznicowej serii (poprzednie odcinki tutaj). Jej autor Jacek Franek przygotowuje krótkie, comiesięczne teksty z jubileuszami dotyczącymi branży transportowej. Tym razem będzie to edycja lipcowa, przy której poznamy fragmenty z historii marek Ural, FAP oraz Foton.
82 lata temu
UralAZ: Od bomb do samochodów
5 lipca 1939 r., Ludowy Komisarz ZSRR ds. Amunicji Siergiejew podpisał rozkaz nr 123 cc, o wybudowaniu fabryki bomb lotniczych w pobliżu miasta Miass w obwodzie czelabińskim, w południowej części Uralu. Jednak dopiero po dwóch latach rozpoczęła się samochodowa historia tego miasta. Pod koniec listopada 1941 roku, w obawie przed zniszczeniem przez Niemców fabryki samochodów im. Stalina w Moskwie, przeniesiono ją właśnie do zakładu w Miass. W 1943 r. wytwarzano tam już silniki i podzespoły ciężarówek.
8 lipca 1944 r. z linii produkcyjnej tej fabryki zjechała pierwsza ciężarówka ZiS-5V, która potocznie nazywana była przez rosyjskich użytkowników mianem Zachar lub Zachar Iwanowicz, a 20 lipca pierwsza partia Urala ZIS-5V (bo tak zaczęto półoficjalnie nazywać te auta) została wysłana na front. Ten ZiS-5V o ładowności 3 ton miał bardzo uproszczoną konstrukcję, napęd 4×2, tylko tylne hamulce, kabinę z drewnianą ramą, boczne drewniane poszycie, drewniane stopnie i klapy błotników oraz platformę tylko z tylną odchylaną klapą. Zainstalowano także tylko jeden reflektor: zrobiono to, aby zaoszczędzić na materiałach. Takie jedno światło miało też zwiększać szanse kierowcy na przeżycie ostrzału, gdyż ten jeden reflektor miał sugerować, że jedzie to… tylko motocykl. Choć to raczej jeden z mitów, gdyż reflektor i tak był umieszczony z przodu po stronie kierowcy. ZiS-5V wyposażony był w silnik 5,55 litra o mocy 73-76 KM. Prędkość maksymalna wynosiła 60 km/h. Ładowność auta w warunkach frontowych była często przekraczana, ładowano towary o masie nawet 4-5 ton.
Przez wiele lat po wojnie w Miass produkowano kolejne konstrukcje ciężarówek z przeznaczeniem dla wojska. Firma od 2005 r. należy do koncernu GAZ. Fabryka znana jest obecnie jako UralAZ (AZ-Awtomobilnyj Zawod) i produkuje pojazdy z napędem na wszystkie koła w konfiguracjach 4×4, 6×6, 8×8 oraz 10×10, czy wybrane wersje pochodne bez napędu na przednią oś.
Podwozia samochodów Ural są wykorzystywane jako podstawa do tworzenia ponad 400 modyfikacji pojazdów specjalnych, takich jak: autobusy zmianowe, dźwigi, cysterny, wersje strażackie, warsztaty naprawcze itp. Około 35% rosyjskiego segmentu pojazdów z napędem na wszystkie koła należy do zakładów Ural. Jedna trzecia ciężarowych Urali jest też eksportowana. W ostatnim czasie trafiły one nawet do Polski: Ural Next już oficjalnie w polskiej sprzedaży – ceny, konfiguracje i charakterystyka
69 lat temu
Zapomniany serbski FAP
29 lipca 1952 r. dekretem Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii powołano firmę FAP (Fabrika Automobila Priboj) – producenta samochodów ciężarowych, autobusów oraz przyczep, mającego swoją siedzibę w miejscowości Priboj w Serbii. 30 października 1953 r. wyprodukowano pierwsze ciężarówki na podstawie licencji słynnego, szwajcarskiego Saurera: modele 4G i 6G (o ładowności 4 i 6 ton). W 1959 r. fabryka została rozbudowana i jej zdolność produkcyjna wrosła do 3600 pojazdów rocznie. Pierwsze w pełni jugosłowiańskie pojazdy FAP: 10B i 15B zostały wprowadzone do produkcji w połowie lat 60. Zaprezentowany wtedy też model FAP 18B, który był wyposażony w licencyjny silnika Leylanda zbudowanego przez zakłady FAMOS. W 1970 r. podpisano umowę o współpracy produkcyjnej, technicznej i finansowej z firmą Daimler-Benz. Pierwszym owocem tej współpracy był licencyjny Mercedes-Benz LP1113.
15 lipca 1970 r. FAP rozpoczął współpracę produkcyjną i finansową z innymi jugosłowiańskimi przedsiębiorstwami: FAMOS (SR Bośnia i Hercegowina), Autokaroserija (SR Chorwacja), 11 oktomvri (SR Macedonia). Wtedy auta marki FAP eksportowano do Egiptu, Tanzanii, Sudanu, Tunezji, Libii i Nigerii.
W latach 90. wojna na terenach byłej Jugosławii zrujnowała gospodarkę regionu. Fabryki były w kryzysie. Przejęciem marki FAP około 2010 r. zainteresowany był chiński Dongfeng, białoruski MAZ czy rosyjski LiAZ (Likinski Awtobusny Zawod). Około roku 2015 przejęciem fabryki FAP bardzo zainteresowane było też fińskie Sisu, które planowało ulokować tam fabrykę ciężarówek dla Rosji. I te negocjacje zakończyły się jednak fiaskiem.
FAP istnieje do dzisiaj, ale zajmuje się praktycznie tylko produkcją ciężarówek i pojazdów specjalnych na zamówienie i remontami pojazdów wojskowych serbskiej armii.
11 lat temu
Współpraca Mercedesa z chińskim Fotonem
16 lipca 2010 r. w Pekinie uroczyście podpisano porozumienia koncernów Daimler i Foton Motor w sprawie założenia spółki joint venture, z połową udziałów dla każdej z firm. Umowa joint venture została podpisana po wcześniejszym zatwierdzeniu przez chiński rząd.
Ustalono, że obaj partnerzy wykorzystają markę Auman firmy Foton jako platformę w Chinach i punkt wyjścia dla wspólnego eksportu. Mercedes-Benz miał przy tym dostarczyć licznych podzespołów, jak kabiny, czy układy napędowe. Jeden z efektów tej współpracy, Foton Auhawk R, dopiero co otrzymał miano Chińskiej Ciężarówki 2021 Roku. Roczna produkcja spółki przekroczyła w 2020 roku 126 tys. sztuk, a już wkrótce Foton będzie też odpowiedzialny za wytwarzanie Mercedesów Actrosów na chiński rynek.
