Jakie przesłanki należy spełnić, aby deklaracja specjalnego interesu w dostawie była ważna i skuteczna? Ostatnio spotkałam się z ciekawym wyrokiem Sądu, podzielę się nim i tym samym odpowiem na powyższe pytanie. Sprawa dotyczy Pana Łukasza, pozwanego o 800 000 zł w związku z zaginięciem telewizorów, które były transportowanie na trasie Polska – Francja. Nadawca towaru wskazał, że kwota dochodzona stanowi rynkową wartość utraconego sprzętu. Ponadto powołał się na list przewozowy i umowę przewozu, w których znajduje się deklaracja wartości towaru za dodatkowym wynagrodzeniem, dlatego może żądać wyższego odszkodowania ponad limity określone w art. 23 ust. 1 i 2 Konwencji CMR.
Co na to pan Łukasz? Bronił się zwracając uwagę na to, że w zleceniu transportowym kwota przesyłki została określona na 200 euro, ale za zadeklarowanie wartości przesyłki uznane zostało wynagrodzenie w kwocie 50 Euro.
„Zdaniem przewoźnika te ustalenia były pozorne z uwagi na dysproporcję pomiędzy wartością towaru, za którą przewoźnik miałby przyjąć odpowiedzialność czyli 200.000 Euro, a wysokość jej wynagrodzenia w kwocie 50 Euro”.
Zdaniem pana Łukasza odszkodowanie w wysokości 200 000 euro jest krzywdzące i niesprawiedliwe, ponieważ wynagrodzenie (50 euro) nie zostało wypłacone dodatkowo, a mieści się w zryczałtowanej kwocie wynagrodzenia za przewóz. Dodaje, że w innych, podobnych przewozach dostawał takie samo wynagrodzenie, a deklaracji wartości towaru nie było.
Kto ma rację?
Konwencja cmr, a dokładnie art. 23 ust.6 mówi, że w powyższej sytuacji odszkodowania można żądać tylko wtedy, gdy została zadeklarowana wartość lub specjalny interes w jego dostawie. Jest jeszcze art. 24 Konwencji CMR, zgodnie z którym nadawca może zadeklarować w liście przewozowy, wartość towaru przekraczającą granicę określoną w art. 23 ust. 3. Jeżeli to zrobi, granica nie obowiązuje. Taka dodatkowa opłata ma charakter umowny, a więc nie jest wymagane by była ona adekwatna do wartości towaru, czy w jakiś sposób powiązana z tą wartością. W związku z tym bezpodstawne jest twierdzenie Pana Łukasza, że opłata 50 Euro jest za niska. Nie można też stwierdzić, że ta opłata nie jest dodatkowa, bo została wliczona do frachtu.
(Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 3 września 2013 r. sygn. akt. VIII GC 419/12)
Radca Prawny z TC Kancelaria radzi:
- zweryfikować zlecenie transportowe oraz list przewozowy CMR – czy nadawca towaru zadeklarował specjalny interes w dostawie towaru;
- zweryfikować czy zostało ustalone dodatkowe wynagrodzenie dla przewoźnika z tego tytułu
- jeśli tak, to przewoźnik może negocjować kwotę dodatkowego wynagrodzenia
- przewoźnik akceptując deklarację wartości towaru, przyjmuje na siebie dodatkowe ryzyko w postaci możliwości żądania przez osobę uprawnioną odszkodowania wyższego niż to, jakie wynika z podstawowych limitów
- wysokość tego wynagrodzenia musi być uzgodniona między przewoźnikiem, a nadawcą przesyłki. Brak porozumienia w tym zakresie uniemożliwi nadawcy skuteczne złożenie deklaracji.
- aby deklaracja w dostawie towaru była skuteczna, musi być zawarta zarówno w zleceniu transportowym jak i liście przewozowym CMR
Autorką artykułu jest Radca Prawny z TC Kancelarii Prawnej
Paulina Eliasz-Pietrusewicz
