Mercedes-Benz 319, czyli „kilka” słów na temat dostawczej gwiazdy z lat 1956-1968

mercedes_319_historia_1

Wstęp
1955 rok – mistrzem Niemiec Zachodnich jest drużyna Rot–Weiss Essen, Kanclerz Niemiec jeździ autem nazwanym od jego nazwiska, a cały kraj przeżywa „wirtschaftswunder” (cud gospodarczy – my Polacy dobrze wiemy czyimi pieniędzmi pompowany). Właśnie przez ów „cud” w kraju Goethego znacznie wzrosło zapotrzebowanie handlu, usług jak i przemysłu na lekkie auta dostawcze. Volkswagen od pięciu już lat sprzedaje z powodzeniem pierwszą generację Transportera dlatego też, koncern Daimler-Benz, mobilizuje swoich inżynierów i prezentuje we wrześniu tego roku na Międzynarodowych Targach Motoryzacyjnych we Frankfurcie pierwszy furgon z prawdziwego zdarzenia, czyli model 319.

Początki produkcji
Do seryjnej produkcji model ten wchodzi już w 1956 roku i szybko staje się hitem, a także wieloletnim prekursorem stylu w tym segmencie aut. Zastosowane nowatorskie rozwiązanie techniczne to m.in.
– podłużnicowa rama nośna, zarówno w wersji o nadwoziu niezależnym jak i w wersji osobowo-ciężarowej
– sztywna oś przednia i tylna o zawieszeniu opartym na resorze piórowym
– podwójne opony na kołach tylnej osi na dużych, 16-calowych obręczach kół.

Design
Wygląd zewnętrzny zaadoptowano żywo z produkowanych w tym czasie aut ciężarowych (np. LP31 i LP333), czy też autobusów (O321H), które miały również silniki pod kabiną. Osobiście wygląd ten bardzo mi się podoba, gdyż sylwetka auta przypomina trochę czaszkę. Zdarzyło mi się także słyszeć opinie, że 319 jest tak brzydkie, że aż piękne.

Silniki
Na początku produkcji jedyną jednostką napędową był górnozaworowy dieslowski motor o pojemności 1,8l i mocy 43KM, zaadoptowany z osobowego modelu 180D. Wkrótce dołożono także benzynowy silnik, również z osobowego modelu 190, który z pojemności 1,9l generował 65KM mocy i pozwalał na poruszanie się z prędkością nawet 95km/h (przy 80km/h z diesla). Jednakże w tego typu autach chodzi o moc, a nie o prędkość. Auto napędzane było na oś tylną za pomocą czterobiegowej skrzyni biegów z dźwignią umieszczoną w kolumnie kierownicy. Pełne dane techniczne silników można zobaczyć TUTAJ.

Rodzina
Mercedes 319 mówiąc ogólnie jest dość mocno spokrewniony z ówcześnie produkowanymi pojazdami osobowymi koncernu, nie tylko poprzez technologię, ale i podzespoły. Świadczy też o tym pośrednio pierwsza broszura reklamowa, która wskazywała dość ciekawe połączenie między pojazdami użytkowymi a pasażerskimi – było to zaaranżowane spotkanie przed sklepem warzywnym Pontona, sportowego 300SL’a i właśnie 319.

Dieselek
Jeśli chodzi o start ówczesnego silnika diesla z L319 to różnił się on znacznie od współczesnych standardów wtrysku tego paliwa. Wstępna komora wymagała klasycznej ”minuty ciszy dla Pana Diesla” w której to kierowca trzymał wyciągnięty specjalny hebel wystający z deski rozdzielczej, przez co następowało grzanie świec przed odpaleniem zimnego silnika. W tych czasach żaden z kierowców nie narzekał gdy musiał przejrzeć swoje auto po każdym tysiącu przejechanych kilometrów, aby posprawdzać i uzupełnić płyny eksploatacyjne i nasmarować wymagające tego punkty. Instrukcja obsługi obejmowała szczegółowo, sposób regulowania luzów zaworowych, regulację pompy wtryskowej czy czyszczenie filtrów oleju i paliwa. W tamtych czasach kierowcy wyręczali mechaników we wszystkich prostszych pracach przy aucie.

Wnętrze
Wnętrze auta było proste i ubogo wyposażone. Tablica wskaźników wyposażona była tylko w prędkościomierz i wskaźnik temperatury płynu chłodzącego. Wskaźnika poziomu paliwa nie uwzględniono wcale, przez co kierowca musiał sam orientacyjnie wiedzieć, kiedy jego 60-cio litrowy zbiornik paliwa robi się pusty. Tapicerka była tylko na wybranych elementach wnętrza, a reszta to „goła” blacha.

mercedes_319_historia_2

Od wyboru do koloru
Mimo długości zaledwie 4,8 metra, pojemność auta była imponująca gdyż wynosiła aż 8,6 metra sześciennego, a możliwość konfiguracji nadwozia przyprawia o zawrót głowy.
Można było wśród nich znaleźć m.in. klasycznego furgona, wersję z przesuwanymi drzwiami, wóz serwisowy, auto skrzyniowe z niską podłogą i różnymi rodzajami burt, pojazd kryty opończą, samochód-sklep, wóz strażacki, meblowóz, czy specjalistyczny pojazd służb miejskich.

mercedes_319_historia_3 mercedes_319_historia_18 mercedes_319_historia_16 mercedes_319_historia_15 mercedes_319_historia_14 mercedes_319_historia_13 mercedes_319_historia_11 mercedes_319_historia_9 mercedes_319_historia_8 mercedes_319_historia_7 mercedes_319_historia_5 mercedes_319_historia_4

Fabryki
Auto produkowano w czterech zakładach – Sindelfingen, Düsseldorf, Mannheim i w hiszpańskiej Vitorii. Produkcja tego modelu trwała przez dwanaście lat, bo od 1956 do 1968 roku. Produkcja rozpoczęła się w Sindelfingen, by w 1962 roku przenieść się całkowicie do Düsseldorfu, do kupionych w 1958 roku zakładów Auto Union, gdzie auta dostawcze są produkowane po dziś dzień. Zakład w hiszpańskiej Vitorii zajmował się od 1960 roku składaniem aut z części produkowanych w Dusseldorfie i robił to jeszcze dwa lata po oficjalnym zakończeniu produkcji modelu czyli do 1970 roku. W Mannheim finalnie ulokowano zakład produkujący osobowe busy.

Zmiana oznaczenia
W 1963 roku auto otrzymało nowe oznaczenia L408 i L406, symbolizujące zaokrąglone wartości masy całkowitej i mocy silnika czyli 4000kg i 80/60KM, które to obowiązują po dziś dzień we wszystkich użytkowych autach koncernu.

Kompaktowy bus O319
Wspomniana fabryka w Mannheim odegrała znaczącą rolę w karierze rodziny modeli 319, poprzez produkcję pasażerskiej wersji oznaczonej symbolem O319, która to była dostępna już od 1956 roku w dwóch wersjach – 18-sto i 10-cio osobowej. Ta druga była dużo bardziej ekskluzywna, bo wyposażona w trzy rzędy pojedynczych, welurowych foteli z regulacją położenia oparcia, a także chromowane popielniczki,w szyberdach i przeszklone pozostałe części dachu. Wszystko to tworzyło niespotykaną dotąd w tym segmencie aut atmosferę i czyniło je luksusowym pojazdem dla hoteli, klubów golfowych, czy operatorów turystycznych.

mercedes_319_historia_33

Osiemnastoosobowy O319 oraz dziesięcioosobowy O319:

mercedes_319_historia_25 mercedes_319_historia_26
Autobus miejski:

mercedes_319_historia_28

Wersja: Executive Coach:

mercedes_319_historia_30

Podsumowanie
Nie da się ukryć, że auto to odegrało znacząca rolę w historii koncernu, a każdy jego następca okazywał się hitem na rynku. Muszę przyznać, że obok W114-115, model 319 należy najbardziej lubianych przeze mnie modeli Mercedesa. Wiem o kilku egzemplarzach które są w Polsce, ale o nich innym razem.

Źródła:
Zasadniczo tekst ten powstał na podstawie angielskiego artykułu „The Mercedes-Benz L 319 Makes World Premier In 1955” ze strony www.emercedes.com autorstwa T.Philips’a. Zdjęcia zaś pochodzą głównie ze strony www.319er-club.de, czyli niemieckiego klubu miłośników tego modelu oraz kilku innych portali:
– www.mbzponton.org
– www.ozbenz.net

Autor:
Filip Mężyński
Kierowca w transporcie międzynarodowym, pasjonat starej motoryzacji, a w szczególności tej spod znaku gwiazdy. Były mod działu aut użytkowych na forum www.w114-115.org.pl, mąż żonie, ojciec dzieciom 🙂